Deel 9b - Schore en het kanaal
Vorige keer schreef ik over de kanaalwerken en wat dit betekende voor het dorp Schore. We eindigden met het feit dat de staat in 1859 de kanaalwerken van de Engelse Maatschappij overnam. De Maatschappij ging ermee akkoord en behield alleen de twee verliesgevende Bathpolders.
De Staat aan zet
In februari 1862 werden de stilgevallen werken aan het kanaal in opdracht van het rijk hervat, de ontwerpen waren reeds door Waterstaat Zeeland behandeld en de werken werden zo spoedig mogelijk opnieuw aanbesteed.
In april 1862 werd met nog maar ongeveer 400 mensen aan het kanaal gewerkt. Tussen Vlake en de Postweg was men doende het water uit de ontgraving voor het kanaal weg te pompen. Daarna zou het aantal arbeiders sterk zijn vermeerderen.
Omstreeks mei 1863 werden de werkzaamheden aan de sluizen bij Hansweert en Wemeldinge voortgezet. Nu wel met de ondersteuning van stoommachines. Het uitbaggeren met de hulp van stoommachines van een gedeelte bij de Postweg was toen pas goedgekeurd. Het Kanaal door Zuid Beveland werd op 12 oktober 1866 officieel geopend.
Gebruik van stoommachines (bron: Beeldbank Zeeland).
Hoe Schorenaren de kanaalwerken traineerden
Om de kanaalwerken te kunnen voortzetten werd er in 1862 een onteigeningswet aangenomen waarbij eigendommen ter algemene nut konden worden onteigend. Tussen de landeigenaren binnen het kanaal tracé komen we ook de namen tegen van D. Dronkers en weduwe van A.P. Dronkers onder Schore[1]. We zien hier tot onze verbazing dat Dirk Dronkers, initiatiefnemer voor de aanleg van de Zeeuwse spoorlijn en betrokken bij de kanaalwerken, met zijn schoonzus en haar dochter Johanna (gehuwd met Adriaan Klap) speculeren met grond en eigendommen in het tracé van het aan te leggen kanaal. Hierbij zal interne informatie die Dirk bezat, gebruikt zijn om zoveel mogelijk winst te behalen.
Johanna Dronkers en Adriaan Klap beginnen in Schore een bakkerij (nu naast voormalig bakkerij van Stevense). Later nemen zij de boerderij van vader Klap nabij Vlake over.
Vader Adriaan Dronkers overlijdt te Schore in 1858. Hij laat een nalatenschap na aan beide kinderen van zijn zoon Johannes te Middelharnis en zijn dochter Johanna gehuwd met Adriaan Klap. De nalatenschap bestaat uit huizen te Schore, Middelburg en Meliskerke en 120 bunder land waarvan het merendeel te Schore en omgeving.
[1] De broer van Dirk Dronkers, Adriaan (1803), stapt uit het aannemersbedrijf dat ze samen runnen in Middelburg en vestigt zich als boer in Schore. Uit het huwelijk van Adriaan met Geertruij Cornelia Blaakhert in 1827 worden Johannes (1829) en Johanna (1830) geboren.
In Schore trouwt de zoon van Adriaan Dronkers, Johannes (veearts), in 1848 met de boerendochter Ariana Klap uit Vlake. De dochter van Adriaan Dronkers, Johanna (1830), huwt in 1849 met Adriaan Klap (1828), de broer van de hiervoor genoemde Ariana Klap.
Met de portie van Johanna Dronkers in eigendom, en grote delen van de portie van zijn schoonmoeder en zwager in pacht, is Adriaan Klap plotseling een grote boer geworden. De landbouw kent juist in die periode voorspoed en ook de onteigening van gronden ten behoeve van het Kanaal door Zuid-Beveland leggen hem geen windeieren.
Adriaan Klap en zijn vrouw Johanna Dronkers verlaten in 1875 Schore en verhuizen naar Maarssen, waar ze een buitenplaats aan de Vecht kopen. Adriaan gaat verder door het leven als rentenier.
De woning van de weduwe A.P. Dronkers (Geertruij Cornelia Blaakhert) stond ooit waar nu het oorlogsherdenkingsmonument staat aan het Nieuwe Kerkplein.
Hoe ging het verder met Dirk Dronkers?
Dirk Dronkers heeft dan niet zijn plan voor de spoorweg zelf kunnen realiseren, hij stond wel aan de wieg hiervan. Hij heeft op velerlei wijze een bijdrage geleverd aan de welvaart van Zeeland in een periode waarin Zeeland was achtergebleven en een grote werkeloosheid kende. Deze bijzondere man Dirk Dronkers had ooit bezittingen en familie in Schore.
Verbreding kanaal
Eind jaren 70 van de vorige eeuw waren er plannen om het kanaal door Zeeland te verbreden. Hierbij zou de nieuwe verkeersweg door een tunnel onderdoor het kanaal bij Schore worden gevoerd. Het was de bedoeling in 1980 met de kanaalverbreding te starten en volgens de planning zouden de kanaalwerken in 1986 gereed zijn. Maar door geldgebrek werd dit uitgesteld. In 1983 werd het werk gestart met het deel zuidelijk van de Vlakebruggen. Tijdens de bouw van de eerste schutsluis bij Hansweert kwam er geld vrij om ook daar een tweede sluis te kunnen aanleggen. Vanaf 1986 werd de verbreding van het kanaal ten noorden van de Vlakebruggen begonnen. Het kanaal kreeg een breedte van 160 meter en was daarmee geschikt voor dubbelbaks duwvaart.
Kanaalverbreding 1985 (bron: Beeldbank Zeeland).
Ter hoogte van Schore, waar het kanaal in oostelijke richting werd omgelegd en de nieuwe sluizen zijn aangelegd, werden kaden voorzien voor laden en lossen van scheepsvrachten. Ook werd hier ruimte gemaakt voor de ontwikkeling van de scheepswerf Reimerswaal. De loswallen langs het kanaal en de scheepswerf brengen weer werkgelegenheid en economische groei voor Schore met zich mee. Het dorp kon met een nieuwbouwplan worden uitgebreid.
[1] De broer van Dirk Dronkers, Adriaan (1803), stapt uit het aannemersbedrijf dat ze samen runnen in Middelburg en vestigt zich als boer in Schore. Uit het huwelijk van Adriaan met Geertruij Cornelia Blaakhert in 1827 worden Johannes (1829) en Johanna (1830) geboren.
In Schore trouwt de zoon van Adriaan Dronkers, Johannes (veearts), in 1848 met de boerendochter Ariana Klap uit Vlake. De dochter van Adriaan Dronkers, Johanna (1830), huwt in 1849 met Adriaan Klap (1828), de broer van de hiervoor genoemde Ariana Klap.